شیر کروی یا گلوب ولو

امروزه خرید شیر آلات صنعتی از اهمیت ویژه ای برخوردار است چرا که باید دارای کیفیت خوبی از نظر جنس و مقاومت و کارایی باشند ، یکی از پر تقاضا ترین شیرهای صنعتی ، شیر کروی یا گلوب ولو است که عمدتاً برای تنظیم یا توقف جریان سیالات در حال عبور از لوله ها استفاده می شود. این نوع از شیر های صنعتی که تا حدودی از لحاظ عملکردی با شیرتوپی و شیر دروازه ای تفاوت دارد. به این دلیل که این شیر به طور خاص برای تنظیم جریان سیال طراحی شده است. و محدود به قطع و وصل جریان نمی باشد. نامگذاری شیرهای کره ای از آن جهت می باشد که در مدل های قدیمی بدنه آنها شبیه به کره بوده است.

ساختار این شیرهای به گونه ای است که مغزی داخلی آن، جلوی جریان را می گیرد، معمولا کروی نیست ( مانند شیر توپی) بلکه به طور معمول صاف، نیمه کروی یا مخروطی شکل است. همینطور باید بدانید که این شیرهای گلوب ولو یا شیر کروی، هنگام باز شدن، بیشتر از شیرهای توپی جریان سیال را محدود می کند. در نتیجه افت فشار بیشتری از طریق آنها رخ می دهد. شیرهای بشقابی در سه پیکربندی اصلی بدنه در بازار موجود هستند. که برخی از مدل ها برای کاهش افت فشار از طریق شیر طراحی شده اند.

کنترل جریان وظیفه اصلی این نوع شیر می باشد و گلوب ولو یا شیر کروی در درجه اول برای کنترل جریان مورد استفاده قرار میگیرند و تجهیز می شوند . به همین دلیل نیز گزینه بسیار خوبی برای اتوماسیون می باشد. بسیاری از تولید کنندگان مجموعه ولو و اکچویتور را به صورت یکپارچه تولید می کنند. در بعضی موارد، شیر با یک محور مستقیم مجهز می شود که از طریق یک پیستون یا دیافراگم فعال می شود. در این صورت از محور یا استم های سنتی استفاده نخواهد شد. این شیرآلات معمولاً آپشن هایی نیز برای استفاده دستی از شیر دارا می باشند. همچنین از آنجا که انتخاب اکچویتورمناسب برای یک ولو در بازار کار چندان ساده ای نیست، استفاده از این ولوهای یکپارچه می تواند در روند پایپینگ سهولت بیشتری ایجاد نماید.

اجزاء گلوب ولو یا شیر کروی

اگر مایل به ساختار این شیرها هستید باید بدانید که سایر پیکر بندی ها شامل مدل های زاویه دار و Y می باشد و این نوع مقداری متفاوت است . در گلوب ولو زاویه دار، خروجی ولو 90 درجه با ورودی زاویه دارد و سیال در امتداد یک مسیر L شکل جریان می یابد. در پیکربندی الگوی Wye یا بدنه Y، محور یا ساقه شیر با زاویه 45 درجه وارد بدنه ولو می شود. در حالی که ورودی و خروجی مانند الگوی سه راهی در یک خط باقی می مانند. پیکربندی زاویه ای افت جریان کمتری نسبت به الگوی سه راهی دارد. همچنین شیر با شکل T متداولتر از انواع دیگر آن می باشد .

دیسک آب بندی به شکل مخروط طراحی و ساخته می شود ، تا از برقراری تماس مناسب با سیت اطمینان حاصل شود. اما در برخی از مدلها نیز از دیسک های صاف استفاده می شود. هنگامی که ولو کمی باز می شود، سیال به طور مساوی در اطراف دیسک جریان می یابد و روی سیت و دیسک حرکت می کند. بنابراین، شیر با کاهش جریان نیز به طور موثر کار می کند. به طور معمول، جهت جریان به سمت محور شیر است اما در سرویس های با درجه حرارت بالا (بخار) جریان معمولاً معکوس می شود تا با خنک شدن و انقباض بدنه ولو، دیسک محکم بسته شود. همچنین ممکن است فشار جریان جهت راحت تر بسته شدن یا باز شدن ولو مورد استفاده قرار گیرد.

دیسک آب بندی و یا پلاگ، معمولاً از طریق یک محفظه (Cage) به سمت نشیمنگاه (سیت) هدایت می شود تا از برقراری تماس مناسب به ویژه در فشارهای بالاتر اطمینان حاصل شود. در برخی از مدل ها از سیت های پشتی استفاده می شود تا فشار را بر روی پکینگ هنگام باز شدن کامل شیر کاهش دهد.

بسته به مدل ولو، عنصر آب بند گلوب ولو ها ممکن است به سرعت با چند چرخش محور باز شوند تا سریعاً مسیر جریان سیال باز شود (یا برای متوقف کردن آن بسته شود). همچنین ممکن است در برخی مدل ها با چرخش های زیاد محور، مسیر عبور جریان به تدریج باز شود تا جریان تنظیم شده تری از ولو عبور نماید. اگرچه گاهی اوقات از یک پلاگ (مغزی) به عنوان عنصر آب بندی استفاده می شود، اما نباید این موارد را با پلاگ ولو هایی که با یک چهارم دور باز و بسته می شوند ( یا شیرهای توپی) اشتباه گرفت.

کاربرد ها

از شیرهای کروی ( گلوب ولو ) در پلنت های تصفیه فاضلاب صنعتی ، نیروگاه ها و کارخانجات فرآوری برای قطع و وصل و تنظیم جریان استفاده می شود. همچنین شیرهای بشقابی در خطوط بخار، تاورهای خنک کننده، سیستم های روغن کاری و … که کنترل میزان سیال عبوری اهمیت دارد مورد استفاده قرار می گیرند.

متریال بدنه شیرهای کره ای معمولاً در کاربردهای کم فشار از چدن، برنج، برنز و در کاربردهای پر فشار از کربن استیل فورج شده یا فولاد ضد زنگ انتخاب می شود. انتخاب متریال برای بدنه به طور کلی شامل تمام اجزای تحت فشار است. در حالی که برای سایر اجزا بدنه شامل سیت ها، دیسک و محور متریال به صورت جداگانه انتخاب می شود.

شیرهای با سایز بزرگتر با استفاده از کلاس کاری فشار استاندارد ASME شناسایی می شوند و با فلنج های پیچ و مهره ای یا جوشی سفارش داده می شوند. انتخاب شیر کروی به دلیل ایجاد افت فشار قابل توجه در مسیر جریان، نسبت به سایر ولوها نیازمند دقت بیشتری می باشد.

استفاده از ساقه یا استم بالا رونده در اکثر مدل های گلوب ولو مرسوم می باشد. هرچند که برخی از مدل های با محور ثابت نیز در بازار یافت می شوند. معمولاً در شیرهای کروی از درپوش های پیچ و مهره ای برای بازرسی فضای داخلی شیر استفاده می شود. در این شیرها ساقه و دیسک به راحتی قابل تعویص می باشد.

گلوب ولو ها به طور معمول با استفاده از اکچویتور پیستونی پنوماتیک یا اکچویتوردیافراگمی که مستقیماً روی محور حرکت می کنند دیسک ولو را به موقعیت خود حرکت می دهند. پیستون / دیافراگم می تواند جهت باز یا بسته شدن دریچه در اثر از دست دادن فشار هوا، با استفاده از فنر به موقعیت خود باز گردد. در برخی از مدل های شیر کروی نیز از محرک های چرخشی برقی استفاده می شود.

به عنوان مثال، در بعضی از آیین نامه های ساختمانی، نصب شیرهای قطع وصل در بالادست تجهیزات خاص الزام شده است. برای چنین مواردی، استفاده از شیر توپی یا شیر کشویی قبول است در حالی که استفاده از شیر کره ای مجاز نیست.